• پرتال قدیم

مقالات

روشهای کاهش هزینه و افزایش درآمد در شهرداریهای استان
خانم مریم نقی پور
/ دسته ها: مقالات

روشهای کاهش هزینه و افزایش درآمد در شهرداریهای استان

مقدمه

       با گسترش روزافزون شهرها و به طبع آن نیاز به امکانات و زیرساختهای جدید شهری، وظایف و مسئولیتهای شهرداریها بطور فزاینده ای گسترش یافته است شهر بعنوان یک کالبد و بستر پیچیده با کاربرهای مختلف نیاز به مراقبت لحظه به لحظه دارد و در این میان ساکنان شهرها نیز انتظارات و نیازهای مختلفی دارد شهرداریها  از بدو تولد تا لحظه پایان عمر شهروندان با آنان در ارتباط هستند و این مطلب موید وظایف بسیار گسترده و متنوع شهرداریهاست.

بدین جهت شهرداریها باید نیازهای عدیده ای را رفع نمایند و مرتفع نمودن نیازها با وجود منابع امکان پذیرخواهد بود و طبق اصل اقتصادی، نیازهای نامحدود در مقابل منابع محدود نمایان میگرددچون منابع شهرداری محدود است.

علی ایحال جهت رفع نیازهای بیشتر باید در پی افزایش منابع باشیم و ضمناً فعالیتهای بدون ارزش افزوده و زائد را حذف کرده تا از این طریق نیز منابع به سمت وظایف و نیازهای مفیدتر سوق داده شود.

نوشته حاضر سعی دارد به صورت کاملاً کاربردی و علمی روشهایی را برای کاهش هزینه و افزایش درآمد در شهرداریهای استان پیشنهاد نماید البته کاربرد این پیشنهادها با توجه به اندازه و موقعیت هر شهرداری میتواند متمایز باشد.  

   

کاهش هزینه

1- تغییر و اصلاح فرایند ( ترکیب چند فعالیت ، عملیات ، فرایند ، واحد ، سازمان یا اداره ) چنانچه منجر به کاهش هزینه یا افزایش بازده شود

الف ) طراحی سیستم اسناد دریافتنی یکپارچه و متمرکز و پیگیری وصول مطالبات

ب ) بررسی و مطالعه امکان سنجی در خصوص ترکیب فعالیت دو سازمان و یا برون سپاری وظایف بطور کاملا علمی و با لحاظ کردن استراتژی سازمانی و اهداف خدماتی شهرداری های استان.


2-    استفاده از فن آوریهای جدید و دولت الکترونیک در ارائه خدمات به شهروندان که موجب کاهش هزینه نیروی انسانی و نیز موجب کاهش سوءاستفاده برخی از افراد در برخورد مستقیم با مردم می شود .

- راه اندازی کارت خوان های بانکهای مختلف در کلیه قسمتها و واحدهایی همچون واحد درآمد ، قسمت درآمد مناطق شهرداری و ...

- راه اندازی سامانه های مختلف الکترونیکی خدمات رسانی از جمله سامانه درخواست پروانه ساختمانی ، سامانه پرداخت عوارض نوسازی و ...


3- استفاده از تکنیک مهندسی ارزش در کاهش هزینه ها

الف) باید منابع را به جایی تخصیص داد که بیشترین ارزش را ایجاد کنند .

ب ) مهندسی ارزش ، تغییر تفکر سنتی افراد به تفکر علمی و سیستمی و گروهی است

ج ) رویکرد مهندسی ارزش ، از جمله رویکردهای جامعی است که به بحث هایی همچون کارآیی ، اثربخشی ،  بهره وری ، نوآوری و خلاقیت توجه دارد.

د ) مهندسی ارزش از جمله تکنیکهای موفق در زمینه تخصیص بهینه بودجه و صرفه جویی در هزینه طرحها و پروژه ها است .این روش تکنیکی برای افزایش ارزش پروژه ها با حداقل  هزینه و حفظ کیفیت و در کوتاه ترین زمان ممکن محسوب می شود .


4-   حساسیت به موضوعات و مسائلی که هزینه های پنهان سنگینی را متوجه شهرداری می کند . این مسائل موجب خروج منابع چه مالی و چه منابع فیزیکی ( همچون زمین ) از شهرداریهای استان میگردد .

 الف ) عدم پرداخت به موقع کسورات قانونی همچون بیمه و مالیات که موجب اعمال جرائم سنگین از طرف سازمانهای ذیربط میگردد و شهرداری برای پرداخت فقط جرائم مربوطه نسبت به واگذاری منابع مالی و فیزیکی ( زمین ) مبادرت می کند . پس باید حتما پرداخت کسورات قانونی در اولویت پرداختها باشد تا هزینه های زائد به شهرداری تحمیل نگردد .

ب ) عدم توجه دقیق و به موقع در خصوص دعاوی حقوقی و عدم شفافیت در خصوص این دعاوی موجب میگردد که هزینه های بسیار سنگینی متوجه سازمان شهرداری گردد .

پیشنهاد میگردد : اولا سیستم شهرداری نسبت به ایجاد تعهدات و دعاوی حقوقی حساسیت داشته باشد و مدیران را درخصوص ایجاد چنین تعهداتی الزام به پاسخگویی کند .

ثانیا : دایره حقوقی نسبت به گردآوری اطلاعات در خصوص تعهدات و دعاوی از کل مجموعه شهرداری اقدام کند و نسبت به شفاف سازی با کمک طراحی نرم افزاری ساده ( مثلا در محیط Excel ) عمل نماید تا بتواند نسبت به اولویت زمانی  و کاری و ...... دعاوی یا تعهد واکنش مناسب صورت گیرد تا شاهد پرداخت هزینه های اضافی در این خصوص نباشیم .


5-   در شهرداریهای استان در برگزاری مناقصات چه در خرید  و چه در پروژه های عمرانی بیشتر از مناقصه یک مرحله ای ( بدون ارزیابی فنی و بازرگانی ) استفاده می شود. و در بیشتر مناقصات کمترین قیمت به عنوان برنده شناسایی میگردد در حالیکه باید مناسب ترین پیشنهاد به عنوان برنده شناسایی شود و در این مناقصات اعضای کمیسیون ها و عوامل اجرایی از نظر روانشناسی دچارخطای هاله ای هستند یعنی تصور می کنند که شرکتی که سال قبل پروژه یا خدمت مورد نظر را انجام داده است پس بهترین گزینه است ، لذا جهت کاهش هزینه باید :

الف ) برآوردهای اولیه جهت اجرای پروژه ها و ارائه خدمات بر اساس مطالعات دقیق توجیهی از نظر فنی و مالی و اقتصادی صورت گیرد .

ب ) در پروژه هایی که ارقام از نظر ریال بالا است از مناقصه دو مرحله ای استفاده گردد و درارزیابی پیمانکاران به مواردی همچون نیروی متخصص ، امکانات مالی و فنی و ... توجه شود .


6-    راه اندازی و فعال نمودن معاونت برنامه ریزی در شهرداریهای استان با رویکردی کاملاً علمی خود می تواند منجر به کاهش هزینه گردد.


در رویکرد جدید معاونت برنامه ریزی ، پیشنهاد می گردد زیر مجموعه های زیر تعریف گردد :

الف) گروه تشکیلات و بهبود روشها : این گروه با مطالعه و بر گزاری جلسات می تواند موجب بهبود مستمر و حذف فعالیتهای زائد و استاندارد سازی عملیات وفرآیند ها گردد.

بنظر بنده این گروه با کمک کارگروه های تخصصی دیگر می تواند نقش بسزایی در اصلاح ساختار ها و فرآیندهای کاری کنونی شهرداری ایفا کند و مطمئاً با اصلاح ساختارها و حذف فعالیتهای غیر ضروری می توان در کاهش بسیاری از هزینه ها موثر باشد .

ب) مدیریت مطالعات و پژوهش : این قسمت می تواند حلقه گمشده علم و عمل باشد ، و با ایجاد ارتباط با مراکز پژوهشی و دانشگاهها و دعوت از استادان و پژوهشگران در خصوص ارائه راه حل و پژوهش در مورد مسائل و دغدغه های سازمان شهرداری ، می تواند مفید به فایده باشد .

ج) گروه برنامه و بودجه : بودجه سالانه شهرداری عبارت است از یک برنامه جامع مالی که در آن کلیه خدمات و فعالیتها و اقداماتی که باید در طی سال مالی انجام شود همراه با برآورد مبلغ و میزان مخارج و درآمدهای لازم برای تأمین هزینه انجام آن ها پیش بینی می شود متأسفانه با آنکه بودجه دارای اهمیت فوق العاده ای است اما به دلایل مختلف از جمله ضعف سیستم مالی شهرداری ، نبود نیروهای متخصص و... کمتر به اهمیت و راهبری آن توجه گردیده است و هر ساله در زمان بودجه نویسی در شهرداری ، به سیستم بودجه برنامه ای کنونی در صدی (معمولاً20 درصد)اضافه گردیده است .

پیشنهاد می گردد گروه برنامه و بودجه در رویکرد جدید فعالیتی در تمام طول سال داشته باشد و نه صرفاًدر زمان ارائه بودجه و یا گزارش تفریغ بودجه.


در باز تعریف و بازنگری از بودجه موارد زیر باید رعایت گردد:

-1 به جای توجه به عدد های ردیف های بودجه ای و پر کردن آنها به فعالیتها و عملکردها توجه شود.

-2 به جای اینکه بگوییم همه ردیف هزینه ها جذب گردیده است باید بر جذب و تخصیص منابع بر فعالیتهاو عملیات دارای ارزش افزوده چه اقتصادی و چه خدماتی ( اهداف و ماموریت سازمان ) تاکید داشته باشیم.

-3 گروه برنامه و بودجه با مطالعه و کار مستمر در خصوص بودجه سازمانها و مناطق تابعه می تواند پیش بینی های صحیح و نزدیک به واقعیت را در بودجه سازمانها و مناطق و مجموعه شهرداری انجام دهد .


7-    اتخاذ سیاست های صحیح خرید ، تهاتر ، واگذاری (برون سپاری ) یا اجرای امانی موجب کاهش هزینه می گردد.

الف) ایجاد یک واحد بازرگانی کار آمد برای خرید های داخلی و خارجی : با مطالعه قرار دادهای مختلف خرید مبالغ قابل توجهی تحت عنوان پورسانت یا حق العمل خرید و یا هر عنوان دیگر به شرکتها و سازمانها پرداخت گردیده است که با ایجاد یک واحد بازرگانی کارآمد صرفه جویی در هزینه ها صورت میگیرد.


8-   حساسیت و تحلیل ارزش زمانی پول در کلیه خریدها ،برنامه ها ، پروژه ها و ... که می تواند وسیله ای ارزشمند برای کاهش هزینه ها و مانعی برای خروج نقدینگی از شهرداری باشد.


    9- استفاده از تکنیک موجودی بر مبنای صفر یا مدیریت موجودیها بر مبنای حذف انبار

  باید درشهرداریها و  سازمانها و واحدها و مناطق تابعه مطالعه گردد که آیا وجود انبار نیاز است ؟

هزینه های پرسنلی ، اداری و تشکیلاتی ، سربار ثابت و دهها مورد هزینه دیگری که در خصوص انبار پرداخت می گردد آیا واقعاٌ ضروری است ؟


10 – استفاده از سیستم هزینه بر مبنای فعالیت موجب کاهش هزینه خواهد شد   

- بکارگیری سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت مدیریت را در شناسایی حلقه ارتباطی و رابطه علت و معلولی بین فعالیتهای عمده و هزینه ها ،کمک می کند.

- در سیستم هزینه یابی مبتنی بر فعالیت ابتدا هزینه ها به فعالیتها تخصیص می یابد وسپس هزینه های تخصیص یافته به فعالیتها، بر مبنای میزان برخورداری هریک از محصولات از فعالیتها ( خدمات ) تخصیص داده می شود.


افزایش درآمد

1- بهترین استراتژی و راهبرد کوتاه مدت افزایش درآمد در شرایط کنونی برای شهرداریهای استان کاهش هزینه است.چون رابطه مستقیمی بین افزایش درآمد و کاهش هزینه وجود دارد و اگر ما موفق به کاهش هزینه شویم به همان نسبت با مازاد درآمد روبرو خواهیم بود.

به مواردی از راههای کاهش هزینه اشاره گردید اما با مطالعه فرآیند ها و گردش کارها و تجزیه وتحلیل عملکردها می توان راههای مختلف دیگری راجهت کاهش هزینه استخراج کرد.


2- با رعایت کامل مفاد قانون مالیات برارزش افزوده می توان در جهت کاهش هزینه وافزایش درآمد حرکت کرد.

- از مهرماه سال87 که قانون فوق اجرا گردیده است متاسفانه شهرداریهای استان با عدم درک صحیح و تجزیه وتحلیل نقاط قوت این قانون برای شهرداریها و استفاده از امتیازهای در نظر گرفته شده درآن ، فقط ذهنیت تغییر عنوان درآمدی خود از طریق تخصیصی سازمان شهرداریها تحت عنوان ارزش افزوده ونیز پرداخت 3 درصد عوارض و مالیات ارزش افزوده به پیمانکاران را استنباط کرده است.موارد زیر تبیین گر موضوع خواهدبود:

الف) شهرداریهای استان به دلیل عدم ثبت مجزا پرداختهای مختلف از بابت مالیات برارزش افزوده و عدم ارائه هر سه ماه یکبار اظهارنامه قانون مذکور از اعتبار تهاتر و استرداد مبالغ فوق طبق تبصره 7 ماده17 این قانون نمی تواند استفاده کند و مطمئاً مبالغ ارزش افزوده در جمع بندی مبالغ قابل توجهی را تشکیل می دهد که بدلیل سهل انکاری در ثبت مجزا و عدم تسلیم اظهارنامه ، این مبالغ از شهرداری خارج می گردد و موجب افزایش هزینه می گردد.

ب ) رعایت بخشنامه شماره 01/1/29261مورخه 31/6/89 در خصوص درآمدهای مشمول مالیات بر ارزش افزوده شهرداریها موجب افزایش درآمد خواهد شد.


3- انتقال کلیه حسابهای بانکی شهرداری به حسابهایی که بانک مربوطه امتیازهایی در خصوص گردش گسترده مبالغ دراین حسابها قائل شود.

مثلاٌ حساب سپرده شهرداریها و سازمانها و واحدهای تابعه، حسابی باگردش زیاد و نقدینگی بالا است که می تواند نسبت به مانده حساب و یا میانگین گردش این حساب سود سپرده گذاری تعلق گیرد که این امر یک منبع درآمدی می تواند باشد ( در این خصوص می توان از تجربیات شهرداری تهران و بانک شهر استفاده کرد)


4- طراحی و اجرای برنامه اطلاع رسانی و فرهنگ سازی برای پرداخت عوارض و سایر وجوه قانونی شهرداری از طریق صداوسیما،مجلات آموزشی، برگزاری مسابقه هاو... موجب ارتقا درآمد شهرداریهای استان خواهد شد.


5- ایجاد کنترلهای داخلی ورویه های شفاف و نظارت مستمر به قسمتها و واحدهایی که در ارتباط مستقیم با مردم و اخذ درآمدهایی همچون عوارض نوسازی، پروانه ساختمانی و... هستند موجب خواهد شد که سوء استفادها و کارشکنی ها از میان برداشته شود ودرآمد شهرداری افزایش یابد.


6- مطالبه اطلاعات درآمد مشمول مالیات مشاغل از سازمان امورمالیاتی استان به استناد تکلیف ماده 175 قانون برنامه پنجم توسعه در خصوص مشمولین عوارض کسب و پیشه منجر به افزایش درآمد پایدار خواهد شد.


7- فروش اوراق مشارکت برای طرحها و پروژه های دارای توجیه فنی ، اقتصادی  و مالی بعد از اصلاح نظام مالی شهرداریهای استان ونیز نهادینه کردن تکنیک های مدیریت مالی و مدیریت زمان می تواند موجب ارتقا درآمد گردد.


8- پیگیریهای مختلف از مراجع ذیصلاح و تاثیرگذار همچون نمایندگان مجلس شورای اسلامی ، وزیران مربوطه و سایر مراجع می تواند منابعی را از دولت به شهرداریهای استان  تزریق نماید.


ذکر این نکته قابل توجه است که شهرداری کرمانشاه در قانون بودجه سال 90 در کنار کلان شهرهایی چون تهران واصفهان مبلغ قابل توجهی را به خود اختصاص داده است.

ریشه یابی عملکرد شهرداری کرمانشاه در اخذ اعتبار می تواند راهکشا باشد.


9- حرکت به سمت اخذ بهای خدمات شهری بعنوان درآمد پایدار شهری

در مرحله اول این طرح سازمان مدیریت پسماند می تواند با فراهم نمودن زیر ساختها و فرهنگ سازی نسبت به پوشش کلیه خانوارهای شهری در اخذ بهای خدمات پسماند و تنظیف شهری گام بردارد.


10-  طراحی ، استقرار و به هنگام سازی بانک اطلاعات املاک و  دارائی های شهرداریهای استان

مطمئاً زمانی می توان درآمدی را تولید کرد که بتوان منابع و امکانات تولید آن درآمد در دسترس باشد.

املاک و دارئی های شهرداریها بعنوان پتانسیل های بالقوه ای هستند که باید با شناسایی آنها به منابع درآمدی پایدار تبدیل شوند.

Print
16522
try to be succesful by your own skill..
دی ان ان