/یادداشت رئیس کمیسیون بودجه و امور حقوقی شورای اسلامی شهر ارومیه/ توجه جدی مسئولین نسبت به مناسب سازی محیط شهری برای معلولین
گاه یک پله، یک گذرگاه باریک و یا یک کف خاکی از جمله عوامل بازدارنده خروج معلولین از منزل به شمار می رود، و همین مسئله عمده ترین عامل انزوای معلولین است. نابسامان بودن فضاهای شهری و عدم انطباق آن با نیازها و خواسته های این گروه علاوه بر منزوی کردن آنان باعث می شود تا در بلند مدت خسارتهای اجتماعی – اقتصادی عظیمی بر کشور وارد آید. سازگار ساختن محیط شهر با نیازهای معلولین جسمی – حرکتی در واقع بازگردانیدن معلولین به اجتماع، زندگی و فعالیت است. رفع این موانع پر از اهمیت اقدامهایی است که ضامن مشارکت هرچه بیشتر معلولین در امور مربوط به جامعه خودشان است.
فضاهای ورزشی و طراحی شهری مناسب معلولین
سالیانه تعدادی از مردم جهان بنا به علل روانی یا اختلالات جسمی دچار ناتوانی های گوناگون می باشند. این افراد خواهان برخورداری از حقوق و مزایایی هستند که دیگران نیز از آن برخوردارند. ولی متاسفانه اغلب آنان با موانع بسیاری که ساخته دست انسانهاست مواجه بوده، و در نتیجه از شرکت فعال در زندگی روزمره محروم می باشند و این امر سبب بروز مشکلات روانی در آنان می شود. به دنبال جنگ تحمیلی ، کشور ما نیز با گروه عظیمی از معلولان جنگی مواجه شد. گروهی که تا پیش از جنگ، فعالانه در جریان روزمره زندگی شرکت داشته ولی امروز دیگر قادر به انجام بسیاری فعالیت های گذشته خویش نمی باشند. در کنار آنان کودکان، سالخوردگان، زنان باردار و سایر بیمارانی که موقتاً دچار معلولیت می باشند نیز قرار دارند، بنابراین بخش قابل توجهی از مردم کشورمان را اینگونه افراد تشکیل می دهند. لذا مناسب سازی و ایجاد ایمنی اماکن ورزشی مناسب و محیط شهری برای آنان می تواند بسیار مهم باشد. محوطه مجموعه های مسکونی (منازل)، خیابانها و مسیرهای آمد و شد، وسایل حمل و نقل ، ساختمانهای عمومی فروشگاهها و مراکز خرید، مراکز آموزشی، مراکز ورزشی مراکز تفریحی و غیره دنیای بیرون از منزل فرد معلول را در بر می گیرند. بنابراین باید با تدبیر و مطالعات علمی و تحقیقات و اقدامات لازم و ایجاد تجهیزات شهری مناسب زمینه و شرایط حضور فرد معلول را در جامعه به نحوی فراهم آورد که آنها بتوانند بدون نیاز به کمک دیگران و بطور مستقل وارد محیط بیرون شوند. بنابراین تا زمانی که معلولان به عنوان انسانهای فعال در جامعه معرفی و پذیرفته نشده اند، جامعه نیز نمی تواند نیازهای آنان را درک کند و در تامین آن بکوشد. ورزش از جمله فعالیت هایی است که معلولان را به جامعه معرفی می کند و می تواند نقش نیاز ها و موقعیت کنونی و آینده آنان را بیان نماید.
مناسب سازی محیط شهری برای معلولین جسمی و حرکتی
براساس آمار بهداشت جهانی 10 درصد افراد، خاص هستند؛ آنها با وسایل کمکی همچون ویلچر، عصا، کراچ، واکر، عینک های ذره بینی، سمعک و ... یا بدون علایم ظاهری در جامعه زندگی می کنند که به آنها معلول می گویند. نام دیگر آنان، افراد دارای نیازهای ویژه می باشد زیرا نیازهای آنان با نیازهای افراد عادی متفاوت است.
با توجه به اینکه امروزه در همه کشورهای جهان و کشور ما ایران معلولین جسمی – حرکتی و به نوعی بخشی از جمعیت کشور را تشکیل می دهند و نیازمند استفاده از محیط زیست اطرافشان و تردد در اماکن اجتماعی و تفریحی می باشند تا بتوانند احتیاجات روزمره خود را برآورده سازند. لیکن براثر نا متناسب بودن طراحی ساختمانی این مراکز ، اکثراً نمی توانند از آنها استفاده کنند و به نوعی موجب انزوا و گوشه گیری آنها شده است. لذا مناسب سازی سطح عبور و مرور و کیفیت دسترسی به اماکن و مراکز مختلف ، اصلاح ساختمانی و معماری این مراکز در راه رسیدن به استقلال فردی و اجتماعی آنها کمک بزرگی می باشد. جدای از این مساله وضعیت مسکن آنها هم کم از این نبوده و در ساخت و طراحی آن موارد مورد نیاز جانباز و معلول در نظر گرفته نشده است. از این رو باید سعی کنیم با توجه به جایگاه جانبازان و معلولان در جامعه ما و موانع و مشکلاتی که در اثر نارسایی های طراحی ساختمان ها و تجهیزات واحد های مسکونی پرداخته شود.
مناسب سازی و ایمنی محیط های شهری و روستایی برای معلولین باتوجه به اینکه همچنان بر تعداد معلولین مخصوصاً در کشورهای در حال توسعه افزوده می گردد، بایستی تجهیز و روان سازی محیط فیزیکی و همچنین بهینه سازی اماکن عمومی موجود برای معلولین را مدنظر قرارداد. مناسب سازی بستر شهری از مهمترین امور برای کمک به معلولین در راستای یکسان سازی محیط شهری برای این قشر از افراد جامعه می باشد.
روش ارائه شده عبارتست از: اولویت بندی اماکن عمومی، خدمات شهری و همچنین راههایی جهت مناسب سازی محیط شهر برای معلولین وجانبازان.
ضرورت مناسب سازی سیستم حمل و نقل شهری جهت افراد دارای محدودیت جسمی و حرکتی در همه کشورهای جهان افراد دارای محدودیت جسمی – حرکتی بخشی از جمعیت را تشکیل می دهند که مانند سایر افراد باید برای رفع احتیاجات خود بتوانند در سطح شهر تردد کرده و به موسسات اجتماعی و واحدهای خدماتی مختلف مراجعه کنند. هشت سال جنگ تحمیلی و شور و اشتیاق عمومی برای دفاع از مملکت ، جمعیت کثیر جانبازان را نیز به عهده افراد دارای محدودیت جسمی – حرکتی عادی کشور افزوده است. در این بین برخورد با موانع متعدد معماری و شهرسازی در اماکن عمومی فرد دارای محدودیت جسمی – حرکتی عادی کشور افزوده است. در این بین برخورد با موانع متعدد معماری و شهرسازی در اماکن عمومی فرد دارای محدودیت جسمی – حرکتی را منزوی کرده در حالی که این افراد هیچ گونه تمایلی به منزوی شدن ندارند.
فرهنگ سازی ارتقاء سطح آگاهی و تغییر نگرش منفی جامعه نسبت به معلولان و افراد ناتوان ، از عوامل بسیار مهم تحقق پیداکردن شهری بدون مانع است. در اجرای امور فرهنگ سازی در صورتی که همه رسانه های ملی و عمومی و کلیه امکانات اطلاع رسانی در سطح کشور حضوری فعال و مشارکت و همکاری نمایند. معلولیت و ناتوانی فردی به معلولیت اجتماعی تسرّی یافته و باعث خواهد شد که جوامع زیستی به رغم داشتن طبقات مختلف واژه های مشارکت همگانی ، دموکراسی و عدالت اجتماعی بی معنا خواهد شد و متعاقب آن محرومیت از حقوق انسانی و اجتماعی را به وجود خواهد آورد.